ห้องสมุดเอกสารสาธารณะอ้างอิงเพื่อการพลิกโฉมรัฐบาลไปสู่ดิจิทัล (Government Digital Transformation)
ระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ ” หมายความว่า การรับส่งและเก็บรักษาข้อมูลข่าวสารหรือหนังสือผ่านระบบสื่อสารด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยรวมถึงการรับส่งโดยใช้ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ของส่วนราชการหรือที่ส่วนราชการจัดให้แก่เจ้าหน้าที่ และระบบสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์อื่นใดตามที่หัวหน้าส่วนราชการกำหนดด้วย
รูปแบบอ้างอิงเอกสารฉบับนี้ :
ขยายเวลาบังคับใช้ประกาศกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม เรื่องมาตรฐานการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2563
การตั้งวันที่และเวลาสำหรับคอมพิวเตอร์นั้น ควรจะต้องตั้งค่าให้ถูกต้องเพื่อการบันทึกไฟล์ในระบบดิจิทัล ที่เรียกว่า Timestamp จะได้ทราบว่าไฟล์ที่สร้างขึ้นมานั้น สร้างเมื่อไหร่ เป็นต้น ซึ่งในการตั้งค่านั้น ไม่ควรเลือกวันที่และเวลาเอง จะต้องดึงค่าวันที่และเวลามาจากผู้ให้บริการหรือที่เรียกว่า Time Server โดยในบางหน่วยงานอาจจะมีการตั้ง Time Server ขึ้นมาเอง หรือจะใช้บริการจากหน่วยงานภาครัฐ ที่ได้กำหนดมาตรฐานเวลาประเทศไทยไว้ คือ สถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ http://www.nimt.or.th
วันที่ 30 มีนาคม 2564 คณะรัฐมนตรีพิจารณาเห็นว่าเพื่อเป็นการอำนวยความสะดวกให้แก่ประชาชนในการเข้าถึงข้อมูลหรือเข้ารับบริการภาครัฐผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ รวมทั้งเพื่อเป็นการปรับเปลี่ยนรูปแบบและวิธีการให้บริการของภาครัฐให้มีประสิทธิภาพ สอดคล้องกับบริบททางเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยีดิจิทัลที่เปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อลดภาระการใช้กระดาษในการติดต่องานราชการด้วย คณะรัฐมนตรีจึงมีมติให้ทุกส่วนราชการและหน่วยงานของรัฐเร่งรัดการจัดทำแอปพลิเคชัน/แพลตฟอร์มดิจิทัลเกี่ยวกับภารกิจต่างๆ ในความรับผิดชอบของแต่ละส่วนราชการและหน่วยงานของรัฐเพื่อให้บริการหรือให้ข้อมูลแก่ประชาชนให้แล้วเสร็จโดยเร็วภายใน 3 เดือน
ฟอนต์ค่าเริ่มต้น (Default Font) ในการสร้างสไลด์มักจะเป็น Arial ในขณะนี้การสร้างสไลด์ของหน่วยงานรัฐในไทยมักจะติดกับฟอนต์ตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี TH Sarabun
บัญชีข้อมูล (Data Catalog) : ทำไมต้องทำ ทำอย่างไร ทำแล้วได้อะไร?
ด้วยสถานการณ์ปัจจุบันประเทศไทยมีความตื่นตัวเรื่องข้อมูล อย่างกว้างขวางในทุกภาคส่วน ภาครัฐและภาคเอกชนเริ่มปรับตัวและเตรียมพร้อมเข้าสู่ยุคของการวิเคราะห์และใช้ประโยชน์ข้อมูลเพื่อประกอบการตัดสินใจ จึงมีความต้องการใช้ประโยชน์ข้อมูลจากหน่วยงานภาครัฐเพิ่มมากขึ้น อีกทั้งปริมาณข้อมูลที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้การเลือกใช้ข้อมูลและการสืบค้นหาแหล่งข้อมูลสำหรับวิเคราะห์หรือให้บริการมีความซับซ้อนและยุ่งยาก อย่างไรก็ดี หน่วยงานภาครัฐยังขาดการบูรณาการข้อมูลระหว่างหน่วยงาน มีข้อจำกัดในการเข้าถึงข้อมูล และผู้ใช้ข้อมูลที่มีอยู่หลากหลายกลุ่มทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม รวมถึงประชาชนทั่วไป ดังนั้น จึงมีความจำเป็นต้องดำเนินการจัดทำบัญชีข้อมูลอันประกอบด้วยรายการข้อมูลและคำอธิบายชุดข้อมูลดิจิทัลของภาครัฐให้มีมาตรฐาน มีความถูกต้อง ครบถ้วน และเป็นปัจจุบัน อันจะนำไปสู่การพัฒนาระบบข้อมูลที่สำคัญของภาครัฐเพื่อประโยชน์ในการกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีการเชื่อมโยง แลกเปลี่ยน และบูรณาการข้อมูลของหน่วยงานของรัฐอย่างเป็นระบบ ตลอดจนการพัฒนาศูนย์กลางข้อมูลเปิดภาครัฐเพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
การจัดทำบัญชีข้อมูลของหน่วยงานภาครัฐถือเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญที่ช่วยให้ผู้ใช้ข้อมูลในหน่วยงานสามารถใช้บริการผ่านระบบสารสนเทศในการสืบค้น ร้องขอ เข้าถึงแหล่งที่มา ทราบถึงประเภท รูปแบบข้อมูล และเพื่อรวบรวมให้เป็นบัญชีข้อมูลภาครัฐหรือ Government Data Catalog : GD Catalog เสมือนสมุดหน้าเหลือง (Yellow Pages) ทำให้ผู้ใช้ข้อมูลสามารถใช้ประโยชน์ข้อมูลสำคัญของภาครัฐทั้งหมดได้อย่างสะดวกรวดเร็ว ลดค่าใช้จ่ายในการเก็บข้อมูลซ้ำซ้อน รวมทั้งสนับสนุนให้เกิดการติดตามและกำกับดูแลการจัดการข้อมูลตลอดทั้งวงจรชีวิต สามารถบูรณาการ และใช้ประโยชน์ข้อมูลข้ามหน่วยงานได้อย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ
ดาวน์โหลดเอกสาร มาตรฐานของสำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล ว่าด้วยแนวทางการจัดทำบัญชีข้อมูลภาครัฐ (มสพร. 1-2564)
ที่มา : https://www.dga.or.th/policy-standard/standard/dga-005/54417-2/
ช่วงนี้ Work from Home ทำให้หน่วยงานต้องปรับเปลี่ยนวิธีการทำงานแบบเดิมหลากหลายงาน งานเอกสารรับเข้า ส่งออก ก็เป็นอีกงานที่หน่วยงานจำเป็นต้องปรับเปลี่ยน การที่รับเข้าหรือส่งเอกสารโดยพิมพ์ลงกระดาษ แล้วประทับตราคงเป็นสิ่งยุ่งยากพอสมควร พอมีคำถามเรื่องนี้เลยต้องหาทางออกที่สะดวกและรับกับเทคโนโลยี
แผนการปฏิรูปประเทศด้านต่างๆ ดังนี้
1) ด้านการเมือง
2) ด้านการบริหารราชการแผ่นดิน
3) ด้านกฎหมาย
4) ด้านกระบวนการยุติธรรม
5) ด้านเศรษฐกิจ
6) ด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
7) ด้านสาธารณสุข
8) ด้านสื่อสารมวลชน เทคโนโลยีสารสนเทศ
9) ด้านสังคม
10) ด้านพลังงาน
11) ด้านการป้องกันและปราบปรามการทุจริตและประพฤติมิชอบ
12) ด้านการศึกษา
13) ด้านวัฒนธรรม กีฬา แรงงาน และการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
คู่มือแนวทางดำเนินการนี้เป็นเครื่องมือสำคัญประการหนึ่งที่ช่วยให้การดำเนินการตามกฎหมายหรือหลักการใด ๆ ที่กำหนดขึ้นเป็นไปในอย่างสมเหตุสมผลในทางปฏิบัติ เพราะในความจริงแล้วการบัญญัติกฎหมายหรือกำหนดหลักการ “อะไร” ขึ้นมาประการหนึ่งและกำหนด “ให้ทำ” (prescriptive) “ไม่ให้ทำ” (proscriptive) หรือ “อธิบาย” (descriptive) สิ่งนั้น ย่อมตามมาซึ่งคำถามเกี่ยวกับวิธีการปฏิบัติว่าควรทำ “อย่างไร” โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับกฎหมายที่โดยทั่วไปแล้วสามารถกำหนดได้เพียงในระดับที่กำหนด “ห้าม” เป็นหลักการไว้เท่านั้น แต่ในขั้นตอนปฏิบัติย่อมไม่สามารถลงรายละเอียดวิธีการหรือกรณีเฉพาะทั้งปวงได้ เพราะจะทำให้กฎหมายนั้นมีความเคร่งครัดมากเสียจนไม่อาจนำไปใช้ได้จริง
ในกรณีของ “การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล” ก็เช่นเดียวกัน เนื่องจากกฎหมายไม่สามารถกำหนดวิธีปฏิบัติในรายละเอียดลงไปโดยสมบูรณ์ได้ จึงมีคำถามเกี่ยวกับวิธีการปฏิบัติว่าควรทำ “อย่างไร” มีข้อสังเกตว่ากฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลมีเป้าหมายระบุโดยตรงไปที่ “ข้อมูลส่วนบุคคล” (Personal Data) ไม่ใช่ “ตัวบุคคล” (Person) โดยตรง ซึ่งการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลนั้นจะมีผลเป็นการปกป้อง “บุคคล” จากผลร้ายที่อาจเกิดขึ้นจากการประมวลผล “ข้อมูลส่วนบุคคล” อีกชั้นหนึ่ง
การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล มีผลชัดเจนเมื่อสหภาพยุโรปได้ออกกฎหมายฉบับใหม่เกี่ยวกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลหรือที่เรียกกันว่า “GDPR” (EU General Data Protection Regulation) ซึ่งเป็นการปรับปรุงกฎหมายเดิม (EU Data Protection Directive 95/46/EC) ซึ่งใช้บังคับมานานมากว่า 20 ปี ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหลักการที่สำคัญ เช่น
GDPR มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2561 ที่ผ่านมา ซึ่งนอกจากการมีผลบังคับใช้แก่การส่งข้อมูลภายในประเทศสมาชิกสหภาพยุโรปแล้ว สวทช. ควรดำเนินการเตรียมพร้อมมาตรการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลที่เหมาะสมเช่นเดียวกัน
คู่มือแนวทางดำเนินการนี้มีเจตนาที่จะแนะนำวิธีการว่าควรทำ “อย่างไร” ซึ่งหมายความว่าคู่มือแนวทางดำเนินการนี้เป็นเพียงคำอธิบายของวิธีการเพื่อการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลซึ่งจำเป็นต้องพัฒนาอย่างต่อเนื่องต่อไป การดำเนินการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลตามคู่มือแนวทางดำเนินการนี้จึงไม่ใช่การปฏิบัติตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลหรือมาตรฐาน GDPR ที่ครบถ้วน แต่เป็นเพียงข้อแนะนำที่ควรจะต้องปฏิบัติและพัฒนาปรับปรุงต่อเนื่องต่อไป
กฎหมายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลของประเทศไทยมีการอ้างอิงกับกฎหมายของสหภาพยุโรป ที่เรียกกันว่า “GDPR” (EU General Data Protection Regulation) ซึ่งเป็นเวลากว่า 20 ปี ที่ได้มีการพยายามผลักดันให้มีกฎหมายการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล จนประสบความสำเร็จและประกาศพระราชบัญญัติการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 ในราชกิจจานุเบกษาเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 และมีผลบังคับใช้อย่างสมบูรณ์ ตั้งแต่วันที่ 28 พฤษภาคม 2563 เป็นต้นไป โดยการประกาศใช้พระราชบัญญัติการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 นี้ เป็นไปเพื่อให้การคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลมีประสิทธิภาพและเพื่อให้มีมาตรการเยียวยาเจ้าของข้อมูลส่วนบุคคลจากการถูกละเมิดสิทธิในข้อมูลส่วนบุคคลที่มีประสิทธิภาพ
วัตถุประสงค์และเป้าหมาย
คู่มือแนวทางดำเนินการเกี่ยวกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อให้มั่นใจว่า สวทช. เข้าใจถึงการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และเพื่อเป็นแนวทางในการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลและปฏิบัติให้ถูกต้องตามพระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 โดยหน่วยงานภายใน สวทช. ที่มีกิจกรรมหรือการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล สามารถนำคู่มือแนวทางดำเนินการนี้ไปเป็นแนวทางในการดำเนินการเพื่อคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล
ให้การปลดล็อกด้านกฎหมายและกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องเพื่ออำนวยความสะดวกในการประกอบธุรกิจ หรือ Regulatory Guillotine ถือเป็นนโยบายของรัฐบาลและตัวชี้วัดผลการปฏิบัติราชการของหัวหน้าส่วนราชการทุกหน่วย เพื่อให้การขับเคลื่อนเป็นรูปธรรมโดยเร็ว
